18 Eylül 1963 tarihinde, saat 19:58’de İstanbul’un güneyinde, Adalar Depremi olarak da bilinen, tam yeri kesin olarak bilinmemekle birlikte Adalar’ın güneyi ile Çınarcık arasında olduğu tahmin edilen 6,4 büyüklüğünde bir deprem oldu. 10 Eylül 1963 ile 9 Ocak 1964 tarihleri arasında, aralarında 6,4’lük ana depremin de olduğu 395 adet deprem kaydedildi.
1963 yılında İstanbul’da meydana gelen deprem, şehrin birçok bölgesinde yıkıcı etkilere yol açtı. ,Ancak, bu olaydan çıkarılacak önemli dersler var. Depreme karşı hazırlıklı olmak ve toplumsal dayanışmayı güçlendirmek, benzer felaketlerin etkilerini azaltmanın en etkili yolu olabilir.
Başlıklar
1963 İstanbul Depremi
18 Eylül 1963’te Marmara Denizi’nin güney kıyısında, Çınarcık ve Yalova arasında meydana gelen 6.4 büyüklüğündeki deprem, İstanbul ve çevresinde hissedildi. İstanbul’da bir kişi kiremit düşmesi sonucu hayatını kaybetti, Adalar ve şehir genelinde camlar kırıldı, bazı binalarda hasar oluştu ancak yıkım yaşanmadı.
Özellikle Adalar’da çok şiddetli hissedilen depremin, Kuzey Anadolu Fayı‘nın aksine, yanal atımlı değil düşey atımlı bir fay üzerinde olduğu, yerbilimcilerin bu depreme dair görüşlerinden biridir.
1963 İstanbul depremi ile ilgili başka bir görüş de, depremin Çınarcık civarında, Armutlu Yarımadası üzerinde gerçekleştiği ve Kuzey Anadolu Fayı’nın devamı üzerinde gerçekleştiği şeklindedir.
Bu görüşü 1999 depreminden sonra da dile getiren Prof. Dr. Aykut Barka, 1999 Gölcük Depremi’nin Marmara Denizi içinde devam etmemesinin nedenlerinden biri olarak, istanbul 1963 depremi tarafından boşaltılan enerji olduğu ihtimali üzerinde durmuştur.
2002’de zamansız bir şekilde aramızdan ayrılan Aykut Barka istanbul depremi hakkında şunu ifade etmiştir: “Eğer deprem Adalar Fayı üzerinde olduysa, bu normal bir faylanma sonucu olmuştur ve 1999 depreminin Hersek Deltası’nın batısında farklı bir fay sistemine aktarım gerçekleştiremediği için durdurmuş olabilir.”
İki olasılıkta da, 1963 Adalar depremi, İstanbul’u ve Marmara Bölgesi’ni büyük bir felaketten korumuş gözükmektedir.
Adalar depremi 1963 yılında gerçekleştikten sonra, aradan 60 yılı aşkın bir süre geçti. 1963 depremi istanbul civarında en fazla hissedilen depremlerden biri ve 1999 depreminden sonra, bu fayın üzerindeki enerjinin arttığı da, başka hipotezlerden biridir.
1963 Adalar Depremi’nde Tsunami Gerçekleşti Mi?
Hayır, bu depremde bir tsunami gerçekleşmedi. Buna karşılık, 1894 depreminde Adalar sahillerine vuran, yer yer 200 metre sahilden içeri giren ve dalga yüksekliği 5 – 6 metre civarında bir tsunami gerçekleşti.
Adalar’ı Etkileyen Depremler
1963 istanbul depremi ile birlikte yakın tarihte Adalar’ı etkileyen depremler, 3 tanedir:
- 10 Temmuz 1894 depremi (Mw 7,0)
- 18 Eylül 1963 Adalar / Çınarcık Depremi (Mw 6,4)
- 17 Ağustos 1999 Gölcük Depremi (Mw 7,6)
Bu üç depremden, Prens Adaları’na en fazla hasarı 1894 depremi vermiştir. Adalar’da ciddi bir yıkıma neden olan depremi 1963 çınarcık depremi ve 1999 depremleri izlemiştir.
Marmara Denizi’nde beklediğimiz depremin Adalar’ı da etkileyeceği yadsınamaz bir gerçektir. Bu nedenle, zemini her ne kadar iyi de olsa, Adalar’da da deprem hazırlıklarına başlamak, yapıları depreme dayanıklı hale getirmek, can ve mal kayıplarını azaltmak için önemlidir.
Sonuç
1963 depremi Türkiye’de deprem bilincinin oluşması için, aynı dönemde meydana gelen Varto depremi (1966) ile birlikte yeterli olmamış gözükmektedir. Günümüzde, özellikle de 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinden sonra, bu bilincin daha da artması gerekmektedir. Durumundan şüphelendiğimiz konutları kontrol ettirmeli ve imkanlarımız ölçüsünde tedbirlerimizi almalıyız.
Bu konuda sorularınız ve eklemek istedikleriniz varsa, lütfen yorum bölümüne eklemekten çekinmeyiniz.
Bu depremden başka olacak mı?
Evet, İstanbul çevresinde her an 6 ve üzeri bir deprem gerçekleşmesi ihtimali bulunmaktadır.