1894 İstanbul Depremi, 10 Temmuz 1894 tarihinde, yerel saatle 12:24’te meydana geldi. Depremin merkez üssünün Adapazarı ile İzmit Körfezi arasında olduğu tahmin edilmektedir. Başka bir görüş ise, depremin merkez üssünün Marmara Denizi içinde, Adalar açıklarında olduğu şeklindedir.
Kötü inşa edilmiş ve çoğu temele sahip olmayan binalar nedeniyle, deprem başta İstanbul olmak üzere birçok bölgede büyük hasara neden oldu. Depremin, Girit’ten Romanya’da, Burdur’dan Kastamonu’ya kadar geniş bir alanda hissedildiği rapor edildi.
Başlıklar
1894 Depremi Nerede Oldu?
Depremin ardından hazırlanan hasar dağılımı haritaları, günümüzde maalesef depreme dair çok fazla bilgi vermiyor. Bunun yerine, görgü tanıklıkları ve saray kayıtları depremin hasarının dağıldığı alanı daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor. Günümüzde kabul gören genel görüş, depremin merkez üssünün İstanbul’un Adalar ilçesinin açıkları olduğu şeklindedir.
Örneğin, 1894 istanbul depremi sonrasında doğuda en fazla hasar yaptığı bölgelerden biri olan Adapazarı’nda, 236 taş binanın tamamen yıkıldığı ve 600’ünün de kullanılamaz hale geldiği raporlanmış. Başka bir kayıtta da, Adapazarı bölgesinde 60 kişinin hayatını kaybettiği bilgisine ulaşılmaktadır. Adapazarı’nda bu yıkıma rağmen sadece 60 kişinin ölmesinin nedeni, depremin meydana geldiği öğle saatlerinde insanların tarlada çalışıyor olması idi.
1894 çınarcık depreminin Adapazarı civarında yol açtığı başka bir hasar da, o zamanlar Geyve’de bulunan Anadolu Demiryolu Tamirhanesi’ne zarar vererek uzun süre kullanılamaz halde bırakmasıdır.
İzmit (Kocaeli) bölgesinde Değirmendere ve Karamürsel civarında hasar birkaç bina ve minarenin yıkılması şeklinde gerçekleşirken, Yalova’da zeminin kötü olması nedeniyle çok ağır hasar meydana geldi.
1894 büyük istanbul depremi sonrası hasarın en çok görüldüğü yerler, İstanbul’un Adalar ilçesi idi. Prens Adaları olarak da bilinen Adalar’da çok sayıda bina yıkıldı ve 1894 yılında da orada olan Deniz Harp Okulu’nun bir kısmı çöktü. 6 askeri öğrenci hayatını kaybetti. Deprem bu nedenle 1894 Adalar Depremi olarak da bilinmektedir.
1894 Depremi İstanbul Hasarı
10 Temmuz 1894 İstanbul depremi İstanbul’da ciddi hasara neden oldu. Şehrin sakinleri depremi arka arkaya üç şok olarak hissetti. İlk şok, yataydı ve 4 – 5 saniye sürdü. İkinci şok hemen ardından geldi ve çok şiddetliydi; 8 – 9 saniye sürdü ve asıl yıkıma neden oldu. Üçüncü ve son şok, ikinciden daha zayıftı ve 5 saniye sürdü.
1894 depremi ve İstanbul konusunda günümüze ulaşan kayıtlardan edindiğimiz bilgilere göre; hasar Fatih, Edirnekapı, Topkapı ve Balat semtlerinde yoğunlaştı. Kapalıçarşı çok ağır hasar gördü ve bazı bölümleri tamamen çökerek çok sayıda insanın ölümüne neden oldu. Kapalıçarşı, depremden sonra yeniden inşa edildi.
1500 yıllık bir yapı olan Ayasofya Camii neredeyse hiç hasar almadı.
10 Temmuz 1894 İstanbul depremi raporu, aşağıdaki yapıların ciddi hasar aldığını bize aktarıyor:
- Fatih Camii,
- Mahmut Paşa Camii,
- Hacı Mustafa Camii,
- Atik Mustafa Paşa Camii,
- Atik Ali Paşa Camii,
- Atik İbrahim Paşa Camii,
- Nuruosmaniye Camii,
- Edirnekapı Mihrimah Sultan Camii,
- İmrahor Camii,
- Ahmet Paşa Camii.
Bu yapılara ek olarak, Topkapı Sarayı da ciddi hasar görmüştür.
Kartal açıklarında denizin altından geçen telgraf kablosu 2 yerden kopmuş ve telgraf iletişimi bir süre kesintiye uğramıştır.
O zamanlar Pera olarak adlandırılan Beyoğlu depremi az zararla atlattı. Burada çok az ev çöktü ve sadece 5 kişi hayatını kaybetti. Beşiktaş ve Ortaköy’de de çok az hasar meydana geldi.
Şehrin batısında Sirkeci ve Küçükçekmece arasındaki bölgelerde, gözle görülür hasarlar meydana gelse de, Fatih ve Topkapı civarı kadar ağır kayıp verilmedi. istanbul depremi 1894 yılında, tüm Marmara Bölgesi’nde hissedilmiş ve Tekirdağ’a kadar hasara neden olmuştur.
1894 Depremi Diğer Hasarlar
Deprem Tekirdağ’dan Gelibolu’ya kadar geniş bir alanda hissedildi. Tekirdağ’da ciddi bir hasara yol açmazken, Gelibolu’da 2 bina çöktü.
Bursa’da çok az hasar meydana geldi ve sadece birkaç binanın duvarları çatladı.
1894 İstanbul Depremi Nerelerden Hissedildi?
Deprem imparatorluk sınırları içinde birçok bölgede hissedildi. Anadolu coğrafyamızda Afyonkarahisar, Çeşme, Kastamonu, Ankara ve Burdur’dan hisseildi.
Komşu ve bölge ülkelerinde ise, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya ve Girit dolaylarından hissedildiği kayıtlara geçirildi.
1894 Depremi Can Kaybı Sayısı
Osmanlı İmparatorluğu’nda sansürün yoğun olarak uygulandığı bir dönemde yaşanan depremin tam ölü sayısını maalesef bilemiyoruz. Örneğin Kapalıçarşı enkazından çok sayıda vatandaşımızın cansız bedeninin çıkarıldığını bilmemize rağmen, tam sayının basılmasına izin verilmedi. Benzer şekilde Adapazarı ve İznik bölgelerinden gelen can sayısı kayıtları da hiçbir zaman yayınlanmadı ve depremin teknik detayları gibi günümüze ulaşamadı.
1894 Büyük İstanbul Depremi Teknik Bilgiler
Depremin aletsel dönemden önce yaşanması, kesin büyüklüğünü tespit etmemizin önünde en büyük engellerden biridir. İtalya’da dönemin en gelişmiş sismograflarından biri depremi kayıt etse de, maalesef yeterli veriyi sağlayamadı. Deprem aynı zamanda Almanya’nın Potsdam, Rusya’nın St. Petersburg ve İngiltere’nin Greenwich rasathanelerindeki manyetograflar tarafından kayıt edildiyse de, yeterli veri içermemektedir.
Günümüzde yapılan çalışmalar sonucu, 1894 istanbul depremi büyüklüğü 7,3 (±0,3) olarak tespit edilmiştir. Parantez içindeki 0,3 sayısı, depremin büyüklüğünün 7 ile 7,6 arasında değişebileceği anlamına gelmektedir. Depremde meydana gelen faylanmanın (deprem kırığı) 90 km olduğu tahmin edilmektedir.
1894 depremi, ayrıca küçük çapta bir tsunamiye de neden olmuş ve Marmara Denizi kıyısındaki bazı gemilerin halatları kopmuştur.
Bu deprem, başta ünlü yerbilimci Nicholas Ambraseys olmak üzere birçok yerbilimcinin ilgisini çekmiş ve İstanbul’da büyük bir deprem beklenen bu günlerde, geçmiş depremlere ilgi duyan birçok amatörün de hakkında araştırmalar yaptığı, tarihimizin önemli depremlerinden biridir.
10 Temmuz 1894 İstanbul Depremi Artçıları
Bu büyük depremin birçok artçısı meydana gelmiştir. Bunların bir kısmı aynı gün hissedilirken, kalanları birkaç aylık süre boyunca hissedilmiştir:
- 10 Temmuz 1894 saat 12:42
- 10 Temmuz 1894 saat 13:24
- 10 Temmuz 1894 saat 16:20
- 10 Temmuz 1894 saat 16:45
- 12 Temmuz 1894 saat 16:10
- 18 Temmuz 1894 saat 11:58
Bu artçıların arasında, 12 temmuz ve 18 temmuz tarihli olanları, en şiddetlileridir.
1894 istanbul depremi kaç saniye sürdü?
Depremin 15 ile 20 saniye arasında sürdüğü rapor edilmiştir. 3 şiddetli dalga şeklinde hissedilen bu deprem, 10 Temmuz 1894 tarihinde ve saat 12:24’de meydana gelmiştir.
1894 istanbul depremi nerede oldu?
1894 adalar depremi, tahminen Marmara Denizi tabanında ve İzmit Körfezi civarında gerçekleşmiştir. Bu depremin karada yüzey kırığı gözlemlenmediği için, Adalar’ın güneyinde veya Yalova civarında gerçeklmiş olduğu tahmin ediliyor.
1894 istanbul Depremi Fotoğrafları
Bu deprem hakkında okuduğum en detaylı yazı oldu. Teşekkür ederim