Karbon fiber bina güçlendirme, son derece esnek ama çok güçlü olan karbon elyaf karışımı kullanılarak yapıların taşıyıcı sistemlerine yönelik gerçekleştirilen güçlendirme yöntemidir. Bu güçlendirme yöntemi, özellikle 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinden sonra, Hatay’da 2009 yılında Güney Özçebe’nin denetiminde gerçekleştirilen güçlendirme çalışmasından sonra yıkılmayan iki konut ile gündeme geldi ve Marmara Bölgesi’nde beklediğimiz deprem için de umut oldu.
Biz de, karbon fiber ile güçlendirme konusunu sizin için inceledik ve binanızın bu güçlendirme tekniğine uygun olup olmadığını, yetkili bir firmayı aramadan önce kendinizin göz kararı tespit edebilmeniz için birkaç püf noktası hazırladık.
Başlıklar
Bina Güçlendirme Karbon Fiber İle Nasıl Yapılır?
Karbon fiber yapı güçlendirme, betonarme veya çelik yapıların mevcut taşıyıcı kapasitelerini artırmak veya hasarlı veya zayıf bölgelerini güçlendirmek için karbon fiber takviye sistemleri kullanarak yapısal kapasitelerini artıran bir tekniktir.
Karbon fiber, yüksek mukavemet ve düşük ağırlık özellikleri nedeniyle bu amaçla sıklıkla kullanılan bir malzemedir. Karbon fiber takviyeli polimer (CFRP) levhalar veya şeritler, zayıf veya hasarlı betonarme kolonlar, kirişler veya duvarlar üzerine yapıştırılır veya sarılır. Bu takviye malzemesi, mevcut yapısal elemanların taşıma kapasitesini artırır ve aynı zamanda çevresel etkilere karşı dayanıklılığı da artırır.
Fiber Karbon Güçlendirme Nasıl Yapılır?
Karbon fiber güçlendirme yöntemini uygulayabilmek için öncelikle, binanızın incelemesinin yapılması, beton numunelerinin alınması ve taşıyıcı sistemlerdeki (kolon ve kiriş) donatı ile etriye aralıklarının tespit edilmesi gereklidir. Ayrıca, binanın temeli süreksiz temel ise, bunun radye temele çevrilmesi gerekip gerekmediği için gerekli temel kazısının yapılması da önemlidir.
Örneğin, beton kalitesi çok düşük, sınıfı C10 civarında olan bir bina için, FRP karbon fiber ile güçlendirme uygun bir seçenek olmayabilir. Bu durumlarda, betonarme güçlendirme yöntemi ile, binanın muhtelif yerlerine eklenecek perde duvarlar ve temel güçlendirme daha iyi çözümdür.
Karbon fiber güçlendirme için başka bir gereklilik de, temelin sürekli olmasıdır. Özellikle eski binalarda sıkça rastlanan ve sadece kolonların bağ kirişi adı verilen kalın yatay beton bloklarla birleştirilmesi ve ortaların boş bırakılması ile atılan, mütemadi temel olarak da adlandırılan temel çeşidi maalesef günümüzde deprem yüklerini karşılamakta yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle, güçlendirme sırasında temelin de radye temel haline getirilmesi, binanın depreme karşı daha dirençli olmasını sağlayacaktır.
Bunun yanısıra, ülkemizdeki çoğu sokak ve caddede yapılaşma bitişik nizam şeklinde gerçekleştiğinden, binanız için sadece karbon fiber ile yapılacak bir güçlendirme yeterli olmayabilir. Yan binalar ile bitişik durumda olan kolon ve kirişleri her taraftan sarmak mümkün olmayacağından, bu bölgelerde perde duvar uygulaması yaptıktan sonra iç kısımlardaki kolon ve kirişler karbon fiber ile sarılabilir. Böylece hem deprem anında sallanırken yan bina ile çarpışmanın (çekiç etkisi) zararı azaltılır hem de iç bölümlerdeki taşıyıcı elemanlar da güçlendirilmiş olabilir.
Binam Karbon Fiber İçin Uygun Mu?
Binanız hakkında genel bir fikir sahibi olmanız için, öncelikle kolonlarınızın kalınlığına / inceliğine ve mevcut hasar durumuna bakmalısınız. Çok ince kolonlar ve bunlara bağlı çok kalın kirişler, güçlü kiriş zayıf kolon adı verilen ve kolonların kirişlerle tabliyeyi taşıyamayıp kırılmasına neden olan yıkımlara sebep olabilir. Bu tip yapılarda, betonarme güçlendirme daha iyi bir çözümdür.
Bunun yanısıra, korozyon (paslanma) nedeni ile taşıyıcı elemanlarından beton parçaları kopan, kolon ve kirişlerin içindeki demirler görünebilecek kadar açığa çıkmış ve elle parça koparılabilecek kadar yıpranmış binalarda, karbon fiber maalesef çözüm değildir. Bu binaların ya çok kapsamlı bir betonarme güçlendirmeden geçmesi ya da kentsel dönüşüme girerek yenilenmesi daha güvenli bir çözümdür.
Karbon Fiber Kaplama Bina Güçlendirme Ne Kadar Sürer?
Karbon fiber kiriş güçlendirme ve karbon fiber kolon güçlendirme işlemi, ortalama 5 katlı bir bina için 40 gün ile 5 ay arası bir süre gerektirmektedir. Bu durum, binanın oturum alanı, yapısal elemanlarının analizi ve gereken iyileştirmelerin boyutu ile ilgilidir. Örneğin, karbon fiber ile betonarmenin birlikte yapılacağı bir güçlendirme, durumu görece iyi, sadece karbon fiber ile sağlamlaştırılabilecek bir binaya göre daha uzun sürecektir.
Ayrıca, bu güçlendirme işlemi sırasında binanın boşaltılması, işlerin daha hızlı bitirilmesi için gereklidir. Her ne kadar piyasada binada oturum devam ederken karbon fiber güçlendirme işleminin yapılabileceğine dair pek çok iddia olsa da, karbon fiber ile yapılacak yapı güçlendirme işlemi aslında çok kapsamlı ve binadaki yaşam koşullarını olumsuz etkileyecek bir tadilat işlemi olduğundan, bu esnada binada yaşamaya devam etmek risklidir.
Karbon Fiber Güçlendirme Firmaları
Özellikle Kahramanmaraş depremlerinden sonra kamuoyunda bu güçlendirme yöntemi ile ilgili oldukça yoğun bir ilgi uyandı. Bu ilginin sonucunda, bu konuda yetkin olmayan pek çok firma ve hatta kişi bu tekniği uygulamak için adeta sıraya girdi. Oysa karbon fiber güçlendirme yöntemi, uygun şekilde tasarlanıp uygulanmadığında, sağlam binaların dahi yıkımına neden olabilecek kadar risklidir. Her türlü inşaat tekniğinde olduğu gibi, burada da bilgisiz ve tüccar zihniyeti ile bu işe girişen kişiler, ölümünüze neden olabilir.
Maalesef beklediğimiz Marmara Depremi’nde de birçok bina, ayakta kalabileceği halde insanların endişesinden yararlanıp karbon fiber uygulaması yapan bilinçsiz kişi ve firmalar nedeniyle çökecek. Bunu önleyebilmek için, size en uygun karbon fiber güçlendirme maliyeti çıkaran firma yerine, bu konuda sertifikasyonu ve lisansı olan firmaları tercih etmelisiniz. Ucuz karbon fiber güçlendirme fiyatları, size güvenli bir konut kazandırmaktan çok, mezarınızı hazırlıyor olabilir.
Konu ile ilgili aklınıza takılanları, yorum olarak sorabilirsiniz.
